Daar waren ze dan ineens een paar jaar geleden, de fidget spinners! De kleine gadgets waarbij je een een soort van wieken op een lager tussen je vingers kon laten draaien, waren even snel verschenen als verdwenen. Alhoewel je ze soms nog wel ergens tegenkomt is, is de grote hype van de zomer van 2017 wel voorbij.
Nu snap ik dat je wellicht even niet snapt waarom ik een artikel wijd aan een rage uit 2017, maar ik moet je vertellen dat dit niet de kern van het artikel is. Lees daarom vooral verder over het fenomeen dat fidgeting heet.

 

We houden van friemelen

Het woord ‘fidgeting’ betekent ‘friemelen’, iets wat de meeste van ons onbewust doen en niet alleen kinderen. Kijk eens op een willekeurig moment om je heen naar bijvoorbeeld je collega’s. Het draaien van een pen tussen de vingers, het sabbelen op je pen, spelen met je haar, met je vingers door je baard friemelen, je voeten bewegen op de maat van de muziek. Dit is slechts een greep uit de vele, vaak onbewuste, activiteiten die de mensen om je heen doen. Grote kans dat je jezelf er ook regelmatig aan schuldig maakt, al doet de een het wat meer dan de ander natuurlijk.

Maar waarom friemelen we en waarom doen sommige mensen het meer dan anderen? En als het echt helpt om stress te verlichten, betekent dat dan dat we het allemaal moeten omarmen?

Dit zijn eigenlijk nogal moeilijke vragen om te beantwoorden, omdat er verschillende definities lijken te zijn van wat friemelen is en waarom het gebeurt. Er zijn echter enkele interessante, zij het onverwachte, theorieën.

 

Aandacht reguleren

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat fidgeting een associatie heeft met aandacht. Het kan werken als een soort zelfregulerend mechanimse dat ons helpt ons aandachtsniveau te verhogen of te verlagen. Afhankelijk van wat we nodig hebben, kalmeert het ons, of geeft het ons energie. Bij de meeste van ons zorgt fidgeting ervoor dat onze gedachten gaan afdwalen, waardoor er een grote kans is dat we een taak minder goed gaan uitvoeren.

Aan de andere kant kan het er juist voor zorgen dat onze hersenen juist gestimuleerd worden om iets extra aandacht te geven, waardoor we ons beter kunnen concentreren op de taak die voor ons ligt. Een onderzoek concludeerde dat mensen zich meer van een telefoongesprek herinnerden, als ze tijdens het gesprek wat losjes op een papiertje mochten krabbelen. Wat we ook weten is dat mensen met ADHD beter presteren op het gebied van cognitieve taken wanneer ze lichamelijk actief zijn.

Als we puur naar aandacht kijken, zijn er dus een aantal interessante theorieën omtrent fidgeting.

 

Het verminderen van stress

Een tweede verklaring voor het fenomeen dat fidgeting heet, vertelt ons wat meer over de relatie die het heeft met stress, of beter gezegt het omgaan met stress. Een onderzoek in 2012 testte de sociale stress bij een groep mannen, door ze hardop te laten hoofdrekenen terwijl ze voor vreemden stonden. Ze ontdekten twee dingen. Het eerste was dat mannen die aangaven wat spanning te ervaren eerder de neiging hadden om aan zichzelf te gaan plukken, krabben en peuteren. De mannen die dat deden gaven achteraf aan de ervaring als minder stressvol te hebben ervaren.

Het wordt helemaal interessant wanneer je de cijfers van mannen, naast die van vrouwen legt. Hieruit kunnen we namelijk concluderen dat mannen twee keer zoveel ‘friemel’ gedrag vertonen als vrouwen wanneer ze worden blootgesteld aan stress.

 

Een gezond gewicht

De laatste theorie die we met je willen delen is de relatie die fidgeting heeft met je gewicht. Uit biologische onderzoeken kan namelijk worden geconcludeerd dat fidgeting een door ons lichaam geprogrammeerd reactie is dat ons onbewust helpt om op gewicht te blijven. Een artikel uit Science vertelt meer over wat ik zojuist hierboven heb beschreven. De onderzoekers gaven een groep gezonde, niet-zwaarlijvige vrijwilligers acht weken lang 1.000 calorieen meer dan ze nodig hadden.

Een gewichtstoename als gevolg van overvoeding ging echter niet zonder slag of stoot. Het lichaam leek namelijk terug te vechten tegen de overdaad aan calorieen. Men zag een grote toename in fidgeting, verandering van houding en willekeurige aanspanning van spieren bij de mensen die de 1.000 extra calorieen per dag kregen. Mensen die meer bewogen, werded minder zwaar. Een interessant gegeven.

In vergelijking met stil liggen verband je met fidgeting 29 tot 38 procent meer. Over het algemeen kun je daardoor tussen de 100 en 800 calorieen verbranden per dag.

De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat we dagelijks slechts 100 tot 200 calorieen meer hoeven te weten dan we nodig hebben, om stapsgewijs aan te komen. De kleine hoeveelheid die we dankzij fidgeting verbranden, zou dus al genoeg kunnen zijn om deze onbalans in calorie inname aan te pakken. Een ondersteunend onderzoek onder vrouwen ouder dan 12 jaar, concludeerde zelfs dat vrouwen die veel zitten en tevens veel bezig waren met fidgeting een lager sterftecijfer hadden dan vrouwen die dat niet deden.

 

Welke conclusie we hieruit trekken

Omdat we verschillende onderzoeken ook verschillende conclusies trekken, is het lastig om zelf een eenduidige conclusie te trekken. Ik ben er echter wel van overtuigd dat fidgeting een reactie van je lichaam is op ongezond gedrag. Mentale stress als gevolg van teveel werken is immers niet goed voor ons lichaam. Dat te weinig bewegen en te veel eten niet gezond is moge duidelijk zijn.

Het lijkt erop dat het lichaam hier automatisch en onbewust op reageert, waardoor je fidgeting waarschijnlijk niet zomaar en zonder hulpmiddelen aan kunt leren. We kennen allemaal de fidget spinners, de stressballetjes, en de fidgetpoppers als speelgoed dat ons een aangename mentale (en ook lichamelijke) afleiding biedt.

Nu wil ik niet zeggen dat je direct naar de winkel moet rennen om een tas vol met fidgetspeelgoed te kopen, maar één ding is me ook uit dit onderwerp duidelijk geworden. Je lichaam heeft gewoon een gezonde dosis beweging nodig, zowel mentaal als lichamelijk. Het vermindert stress, helpt je te focussen en zorgt ervoor dat je op een gezond gewicht blijft.

 

Digitaal spinnen

Wist je dat je op google digitaal kunt fidget spinnen? Zoek maar eens in de zoekbalk van Google op het woord ‘fidget spinner’ en je krijgt een digitale spinner te zien waar je een een draai aan kunt geven. Klik hier om zelf eens op Google een fidget spinner te laten spinnen.