Tijdens mijn workshops en webinars vraag ik wel eens wie er allemaal zittend werk heeft. Dan geeft vrijwel altijd de ruime meerderheid aan een zittend beroep te hebben. Maar als ik dan vervolgens vraag “heb je zittend werk, of heb je werk wat je zittend uitvoert?” dan wordt er twijfelachtig rondgekeken en gaan mensen nadenken. Het is misschien een beetje flauw, maar bijvoorbeeld een taxichauffeur of vrachtwagenchauffeur heeft een zittend beroep. Echter, iemand met een kantoorbaan kiest er zelf voor om dit zittend uit te voeren. Maar dat hoeft dus niet, het is een keuze.
Een beroepschauffeur kan er in principe niet voor kiezen om zijn werk anders dan zittend uit te voeren. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk. Iemand met een kantoorbaan, beeldschermwerk of ander ‘zittend’ beroep, kan dat wel. Je kunt daarbij voldoende afwisselen in werkhouding zodat je slechts een klein deel daadwerkelijk zittend doorbrengt.

 

Zitten is een hardnekkige gewoonte

Het probleem is dat het een hardnekkige gewoonte is geworden waar we moeilijk vanaf lijken te komen. Daarbij speelt ook ons oerinstinct voor lui zijn een rol. Zodra het kan, zijn we namelijk geneigd om zo min mogelijk energie in een houding te steken. Onze permanente behoefte aan comfort en energiebesparing, zorgt ervoor dat we vaak direct gaan zitten zodra het kan. Bewustwording en weten waarom je minder zou moeten zitten en meer bewegen, zijn dus een belangrijk onderdeel van een gedragsverandering naar meer afwisseling en beweging tijdens je werkdag. Daarnaast is het belangrijk dat je omgeving vóór je werkt, zodat deze die gewenste afwisseling en beweging ook daadwerkelijk faciliteert.

Dat we in Nederland (veel te) veel zitten, is inmiddels misschien wel bekend. Zo niet: we zijn Europees kampioen en zitten gemiddeld 9,1 uur per dag. Maar waar komt dat vele zitten vandaan? Het is immers niet iets wat we altijd zo gedaan hebben. Met name de laatste decennia zijn we significant meer gaan zitten en dat blijkt helaas niet zonder gevolgen.
Ons lichaam is een beweegapparaat en geen zitapparaat, het heeft beweging nodig om goed te kunnen (blijven) functioneren. Tegenwoordig zitten we zelfs zoveel, dat het de grootste uitdaging voor de volksgezondheid van de 21e eeuw is geworden. In dit blog ga ik hier uitgebreid op in.

Zoals gezegd zijn we vanuit de evolutie geprogrammeerd om zuinig met energie om te gaan en gaan daarom meestal onbewust zitten zodra het kan. Dan werkt een op gemak en comfort gerichte samenleving dus enorm in ons nadeel. Alle technologische ontwikkelingen van de afgelopen decennia hebben ervoor gezorgd dat we onze stoel letterlijk niet meer uit hoeven. We zijn dan ook van handarbeid naar hoofdarbeid gegaan.

Zo blijkt uit onderzoek dat in de Verenigde Staten het aantal ‘zittende’ beroepen sinds 1950 met 83% toegenomen is. Dat is in Nederland, als echte kenniseconomie, niet veel rooskleuriger. Maar het mooie is, dat we die beroepen in de meeste gevallen helemaal niet (alleen maar) zitten hoeven uit te voeren!

De introductie van de elektrische typemachine in 1961 betekende een revolutie voor kantoormedewerkers. Het is dan ook in die tijd dat de bureaustoel zoals we die nu kennen veelvuldig werden toegepast. Omdat de typemachines namelijk een hoog toetsenbord hadden, werden die vaak op een verlaagd blad haaks op het bureaublad gezet. Daarvoor leek een verrijdbare stoel met draaibare zitting wel handig. Echter, over de consequenties voor gezond zitgedrag was niet verder nagedacht.

In het boek Zo zit het! van Harrie Staarink is te lezen dat dergelijke stoelen zelfs contraproductief zouden werken.
Daarbij komt het feit dat we ook buiten ons werk steeds meer zijn gaan zitten: maar liefst 85% van onze vrije tijd brengen we zittend door. Televisie, Netflix, YouTube, spelcomputers, smartphones etc.. Allemaal nieuwe vormen van entertainment en vrijetijdsbesteding van de laatste decennia. De eerste Nederlandse televisie uitzending was op 2 oktober 1951 met toen nog maar zo’n 500 televisies in Nederland…

 

Vitaler leven dankzij techniek

We kunnen de techniek makkelijk de schuld geven van ons zittende bestaan, maar we kunnen hem ook in ons voordeel laten werken. Smartphones, laptops en tablets, overal internet, draadloze headsets, zit-sta bureaus en zo zijn er nog tal van andere ontwikkelingen. Ze kunnen ons allemaal helpen om te voorkomen dat we de hele dag aan onze stoel geplakt zitten.

Het is daarbij belangrijk dat je voor jezelf eens nagaat hoeveel je op een doorsnee (werk)dat zit. Ga vervolgens eens bekijken waar er voor jou winst valt te behalen in het beperken van je zittijd. Je zou daarvoor eens enkele dagen je zit- en beweeggedrag kunnen bijhouden per activiteit waarbij je de zittijd noteert. Of gebruik deze zitcalculator.
Vervolgens zou je je werkzaamheden kunnen categoriseren en bundelen om ze vervolgens aan een bepaalde werkvorm te koppelen. Bijvoorbeeld twee keer per dag staand je mail beantwoorden, telefoontjes opsparen en deze lopend voeren. Overige werkzaamheden kun je afwisselend zittend en staand achter je bureau doen. Kies dan bij voorkeur een actieve zitoplossing en geen bureaustoel met overmaat aan comfort en ondersteuning. In deze blog lees je wat het belang is van minder zitten tijdens je werk.

 

Een andere Manier om minder te zitten tijdens je werk

Een andere manier om minder te zitten en het zitten vooral regelmatig te onderbreken, is het werken volgens de Pomodoro-techniek. Je werkt dan 25 minuten achtereen aan één taak waarna je 3-5 minuten pauze neemt. Die kun je dan mooi gebruiken om even te bewegen. Na vier van zulke blokken pak je een wat langere (beweeg)pauze van 15-30 minuten. Wil je meer weten over deze bewezen productiviteit bevorderende techniek? Lees dan dit blog.

Bewust zitgedrag blijft echter de beste preventie. Als je namelijk weet wat er tijdens zitten met je lichaam gebeurt, kun je je zitgedrag positief beïnvloeden. Het is daarom belangrijk dat je weet hoe je lichaam wordt belast en hoe het belast dient te worden en dat je luistert naar de waarschuwingssignalen. Daarbij speelt de tijdsduur de belangrijkste factor en is afwisseling het sleutelwoord. Op paulakkermans.nl vind je hier voldoende informatie over. Kom je er niet uit of wil je meer weten? Ik help je graag!

Probeer de omstandigheden in ieder geval op voorhand zoveel mogelijk te optimaliseren en laat daarbij de techniek in je voordeel werken. Dus zorg voor een optimale werkplekopstelling, het juiste dynamische meubilair en voldoende variatie en afwisseling van werkzaamheden.

Nogmaals: het zittend uitvoeren van je werk is iets anders dan het hebben van zittend werk. Het is een keuze, en zeker niet de beste…